RB: "Weten jullie waar de verhalen vandaan komen?" Dochter Willy Jongenburger: "Ja." RB: "Weet jij dat? Waar komen de verhalen vandaan? Weet jij dat?" Dochter Willy Jongenburger wijst op rood gordijn: "Daar." RB: "Daar vandaan? Jij hebt goed opgelet. Jij hebt goed opgelet. Ja, en misschien komen ze ook wel ergens anders vandaan." Meisje: "Ze komen uit de...

"Bezems horen in de kast, niet in de lucht" heksenschool kampt nog met imago probleem. AMSTERDAM- Volgens de meeste mensen leiden heksen hun levens in sprookjesboeken of in nare kinderdromen. Ons beeld van een heks is doorgaans gevormd naar de griezelige illustraties in jeugdboeken: een duistere, kromme gestalte die beslist snode bedoelingen uitstraalt,...

TOVENAARS EN DUIVELBANNERS Tovenaars en duivelbanners kwamen er in ons land veel beter af dan heksen. Blijkbaar geloofden de rechters niet dat zij bijzondere gaven hadden en met de duivel een verbond hadden gesloten. Pieter Karel van Aken, die zich te Amsterdam in 1543 ten onrechte voor chirurgijn had uitgegeven en die had beweerd dat hij betoverden kon...

HERKOLLEN Klaas Jonker uit Ransdorp kreeg jaren geleden een langdurige ziekte. De dokter van Nieuwendam kwam telkens kijken en schreef medicijnen voor, maar Klaas werd niet beter. Ten slotte kwam het zo ver met hem dat hij het elke nacht om klokslag twaalf uur vreselijk benauwd kreeg; het kon niet anders of hij was bekold (betoverd). Op een nacht sloot...

BETOVERDE KINDEREN In de zestiende eeuw waren de kinderen uit een gezin dat in de Sint Nicolaassteeg te Amsterdam woonde betoverd. Een buurman gaf de ouders toen de raad om eiken spaanders te koken in water dat was geput vanaf een brug waarop een kruisbeeld stond. Dan zou de toveres gedwongen zijn om te komen en de kinderen weer gezond te maken. De ouders...

HEKSEN VOOR HET GERECHT Te Amsterdam werd in 1542 een vrouw, Engel Dirks geheten, ter dood veroordeeld, omdat zij God had verzaakt, met een boze geest een verbond had gesloten en had getoverd. Meyns Cornelis van Purmerend, die in de sprokkelmaand van 1555 op de Dam werd verbrand, had bekend dat ze twintig jaar lang door heksekatten was geplaagd. Later...

Grootvader van mijn man was vischkoper. Als er nu bij zijn visch een bot aan boord kwam die geheel wit was, dus geen of haast geen zwart op zijn huid bezat, dan werd dat "botje" gauw weer overboord gegooid, "want dat was vast en zeker een kol."

Hm ja. En u vertelde mij toch ook nog van dat kleine kind, met die..., met dat kussen van een krans van veren, wat was dat ook weer? Oh ja, dat zal ik oe vertellen. Det, eh... was vroeger ook zo erg, dan zijn die mensen as je van die behekste wieven heb. Die eh... zitt'n altijd bie die kleine baby's. En dan waren ze ook echt bange dat zo'n kind een veren...

Een klugtig Lied, op de Sardammer Pop, die hem vertoont in een Bakkers Glaase-kast tot Sardam, en te koop voor vier duyte. Stemme: Kniertje, zoete meysje. Men laet ieder weten, Die het koopen past, Dat ‘er is gezeten In een Glaase-kast, Tot Sardam by eenen Bakker, Een aerdige Tover Pop, Met een dikke kop, Die altijd is eeve wakker, Met een dikke kop...

Meneer Pieter van Aken maakte in wijde kring bekend dat hij het vak van Chirurgijn zo goed verstond, dat hij mensen die het slachtoffer van betovering waren, met succes kon behandelen en dat hij bovendien in staat was om, als iemand bestolen was, de dief op te sporen en de buit te achterhalen. Deze grootmeester ging in 1534 in Amsterdam wonen. Of hij veel...

,Heb je het gehoord, de boter wordt duurder,' vertelden de Amsterdammers elkaar op 3 juni l624. ln onze tijd zou daar niet zoveel drukte over worden gemaakt, maar in die jaren werd zoiets niet zonder meer geslikt. zoals altijd wanneer er iets bijzonders aan de hand was, trok het volk naar de Dam waar bovendien de 'Pagter of Impostmeester van de Boter'...