Nen weerwolf.
't Zal zoowat dertig jaor elien wezen, dow dit vertelsel is gebuurd. De stie waor dit vertelsel gebuurd is, ligt in 't noorden van Twenteland, de stie waor as vuur honnerden jaoren de ketik'kers de reeze duur de beume anpakten nao 't klooster van Sibcelo.
Daor lee 'n kleen stieken dat de Goeze heette. Het spilken was bewoond duur Goezen Jans met zien wief Diene, zien ennigen zönne Graads en ziene dochter Greete, 'n flink vrommes van twee'n twintig jaor. De leu konnen zich wa aorig redden, daor de keerls ok nog mangs too nao 't venne gungen hen törf greven en al zuk werk meer. Greete hölp de moor völ in 't hoes en mangs gung ze ok wa op de daghuur bi'j de boern zoo as met helpen wasschen, witten en zoo mee.
Het was 'n flink vrommes, staark en gezond en ok nich bleu of bange. Ok dof ze 's aovends in 'n stikdeuster net zoo good gaon, as aoverdag wanneer de zönne schiende. Ze harren eer a wa mangs ezegd, dat ze eer 'n maol good bange wollen maken. Ok vuur 'n zetjen harren 'n paar kunnige jong's tègen eer ezegd, dat ze eer wollen bang maken, mer ze had daarop d'rect ezegd, asdat ze dat vri'j mochten doon en ze had d'r um elacht.
Het was op nen Zatterdag in 'n herfst van 't jaor achteenhonnerd en zoovölle, dat Goezen Greete naor de vizite harre west ni'j eeren oom, den in ne and're boerschop woonde.
Het gung a aorig tègen 'n aovend an, dow Greete bi'j 'n oom van'dan gung. Ze mos 'n good uur loopen eer ze bi'j eer aoldershoes was. Mer ze was nich bange en stapte röstig op eer volkshoes an, ze mos eerst nen grooten diek aover en dan langs nen bekke den op 'n vief menuten gaons bi'j eer volkshoes langs gung.
Het wödde a aorig donker, dow ze de weg half harre of elegd en nao 'n zetjen loopen kwam ze an de bekke, waor nen smallen zandweg langs gung. Greete leup mer voort, ze keek nog wa mangs op zied, mer ze zag of heurde niks, het was dan ok nen stillen aovend zoo a'j ze 's herf's nich völ gewoon zint. Mer het was stikdonker, Greete kon net de weg vin'nen en daor bleef 't ok wa bi'j. Dow ze nog op 'n keteer gaons van hoes of was, kwam eer nen keerl temeute. Het was eer breur Graads, den nao nen wieden naober wol, um nog 'n paar bosschoppen te doon. Nao 'n zetjen bi'j mekaar te hemmen staon praoten gungen ze wier oeteen. Graads op 'n naober an en Greete op 't hoes an langs de bekke. Ze harre nog 'n vief menuten gaons of elegd, dow heurde ze wier wat loopen. Ze meende, dat 't achte eer ankwam, mer ze kont nich vast zeggen. Ze dacht ok, dat 't ok wa bangmakeri'j kon wèzen, of nen ondög'den strekke den de belge van vente soms wollen oethalen. Mer ze sprak zich zölven wa mood in en gung onbevreesd de bekke vedan langs.
Greete was gaauw bi'j 'n draei, waor 'n smal pedken ofgung op eer hoes an. Mer nog altied heurde ze wat loopen, het was wa, of 't neuger kwam. Het was net of d'r een hennig achter eer ankwam, mer toch kwam 't al neuger en neuger. Ze was now bi'j 'n draei kömmen en gung 't smal pedken op, mer nog altied heurde ze wat achter eer ankommen.
Mer duur as 't zoo deuster was, kon ze nich zeen wat of 't was, 'n mensche of 'n dijer dat achter eer ankwam. Ze tredde mer voort, ze dof haost nich op zied oet te kiekn, schoonwal ze toch gennen bangen toeterd was.
Opeens heurde ze vlak achter eer nen zwaoren gan'k - ze wödde wit onder 'n nösse van schrik.
Heelmaol wit van schrik keek ze um - en, o Leven Hemmel wat zag ze daor achter eer an, ze kon 't net in 'n deuster zeen - kwam 'n groot dijer angaon zoo groot as 'n jaorig kalf en 't leek meer op nen hond.
De groezeln gungen Goezen Greete aover de hoed hen, dow ze dat ondeer achter eer an zag gaon. Ze dachte drect as dat 't nen weerwolf was. Stief van schrik kon ze eerst nich harre loopen. Mer "Nood leert bidden", zegt 't sprekwoord en zoo gung 't Greete ok. Ze maakte 'n kruus en begun onder 't voortloopen te bidden, oet 't deepste van eer herte. Mer 't bidden heulp, want 'n weerwolf den nog 'n heelen tied met zienen row'wen kop, achter eer an was gaon, begun now zachter te loopen. Greete kon 'n schossteen van eer aoldershoes a zeen, mer nog altied bidde ze vedan ... 'n Weerwolf bleef al ho wieder achter, tot ten leste Greete niks meer heurde. Ze steurde nog 'n hertluk gebed nao 'n hemmel hen en haalde verlicht aom. Ze wödde wier geröster, hoe neuger ze bi'j 't hoes kwam.
Nog 'n paar tied en ze dee de duure los en gung 't hoes in, waor eeren aolen a ongeduldig op eer harre zitten wochten. Eere aolders zaggen d'rect nog an eere kluure, asdat er waor wat bizönders gebuurd was. Ze vreugen eer, wat of eer schelde. Greete vertelde eer, asdat ze duur 't lang praoten bi'j Naatsoom, nich vroo was ewest, ze was Graads nog op de weg te'meut kömmen en dan vertelde ze eere aolen, asdat ze bang was wödden - verschrikkeluk bange - ze harre 'n ondeer zeen, dat gloepens achter eer was ankömmen - ze harre ebidt oet 't deepste van eer geleuvig herte - 'n weerwolf was achter blèven en - ze was haoste nog bange ....
De duure gung lös, want ok Graads was ter wier van 'n naober, hee rookte gemeudeluk zien piepken en ging bi'j 'n heerd zitten.
Doch daor begun Greete wier. "Graads", do'j hier wier op 't hoes an'gungen, hei'j dow op de weg nich wat vröms ezeen?"
"Wat vröms zok zeen hemmen? Toch gen speuke of witte wieve?" vreug Graads lachend. Mer now vertöl Greete en ok de aole leu, wat 't wicht aoverkömmen was en dat ze nen weerwolf zeen harre. Graads harre niks vernömmen en kon dus ok niks vertellen. Banger van wödden is Greete d'r ok nich van, want eenmaol 'n geröst gemood in zit, den wödt nich makluk bange.
'n Weerwolf hef ze nich wier ezeen, mer toch blif 't eer altied good in 't geheugen. Of 't waor is, 'k wet 't nich. 't Is mi'j vertöllen en ik vertelt wieder mu'j weten.

189.
Bart van Bindsbergen
Heel lang geleje toe wone der ien den Achterhoek een heel old menneke. Den had gaar gin femilie meer, went dat was allemaol al uutgestorreve. En dén man wone daor aan een bosweg dén ook nao de school toe liep. Dén had taor een paar moaie pèrebeum bi'j huus staon. En een olde schuur; hi'j had nog een betje vee: een kuuwke en een paar poetjes.
Attie père now riep weure dan kwamme die jonges altied met stenen en zowat. En toe kon hi'j al niet goed meer lope. En dan smette zum daor die pèren altied van de boom af. Hi'j zei: ,Jonges, lao mien toch die père holde". Bi'j winterdag konne die bewaren op te zulder. Dan hatte bi'j winterdag ok nog is een pèèr.
En dat ging zo mao wieër. En hi'j wier al langer hoe older netuurlijk. Op een keer toe zin die jonges weer zo hèvig met ten boom aan 't vekammezöle. Toe zeite: "Jonges, jonges, laot mien toch tie paar pèren holde. Anders mok nao de plisie gaon". Mao de schoolmeister dei daor ook niks aan, wen dén ha dat ook wel könne zien.
Toe zitte op een middag, zit ien huus te schreie. Mao toe hei daor ok zon old vröwke die zon betje tovere kon—dat kumpte gewoonlijk altied bi'j—. Toe zeite: "Opa, wat is ter toch?" "Och", zeie, "'t enigste wak nog heb; hek taor zon moaien pèreboom staon, en now komme die jonges, en now verinnewiere ze mien den helen pèreboom; ze èten 't allemaol niet op, mao zi'j schudden 't af en smieten 't kepot". "O", zeite, "dan zölle wi'j dat wel is verandere; wach mao". Dat vröwke kon een betje tovere. Toe haalt ze zon stökske veur den dag, en toe zeit ze: "Now zal ik daor is efkes met nève den boom strieke". Dat was een toverstökske. En zi'j nao den pèreboom toe. ,.Zo", zei ze. ,~Now gaoj hen atter iemand kömp, dan zeg ie: Gao den boom uut. En asse dan zegge: Ik doei 't niet dan moj zegge: blief tan mao zitte. Dan könne ze de nie meer uut".
Daor op een middag daor komme die jonges weer aan, Toe zeie ze: "O'de armoed, olde armoed". Toe denkte: "Zi'j geve mien ook al een scheldnaam". "Olde armoed, wi'j gaon weer nao den boom toe". "Jao", zeie, "ik kan nie goed meer lope, anders zök ollie wel, bliksems. Mao gi'j blief ten boom uut. Komte mien niet ien. Dat zeg ik ow". Een paar zatte de al dalijk ien; die moezze schudde, en de andere moezze oplèze.
De schoolbel geet. "Kòm jonges, kòm truut. De bel geet al, dan hei nog vijf menute. Kòm druut". "Jao, wi'j kòmme. Daor zitte nog een paar moaie. Die mok nog hemme" Net zo lang: daor geet de bel. "Kòm druut". En die andere jonges as te bliksem nao de school toe. En die andere wille der ook uut. "Ik kan nie los kòmme. Ik kan nie los kòmme". "Ik ok niet. Ik kan gaar niet loskòmme. Ik kan niet loskòmme, jonges". En de andere jonges nao school toe. Toe zeite meester: "Waor zin die kammeröödjes van ollie?" "Dat wette wi'j niet". "Dat wette jullie wel. Waor zin die?" "Die zitte bi'j den olden armoed ien de pèreboom". "Ien de pèreboom?" "Jao". "Zukke vlègels van jonges. Kom is met". Dén schoolmeester mettie jonges daor nao toe.
Mao den olde armoed die steet opte dèèl met een bessem ien de hand net oftatte de dèèl afkèèrt; zon barken bessem. En dén loert zich dat af, hé. Daor kömp den schoolmeister aan. Toe zeire: "Vlegels van jonges, kòmp ten boom uut. 't Is al völ te laat". "Wi'j könne de gaar niet uutkòmme, meester. Wi'j könne de gaar niet uutkòmme". "Jonge, jonge". Hi'j de dèèl op. Toe zeite: "Dag. Goeiendag. Hei niet efkes een leer veur mien, dak de jongens uut ten boom haal. Die zitten ien den boom". "Jao meester. Dat hei ok wel is een betje eerder könne doen. Die père hemme ze mien al zo lang opgeète. Mien duch, daor hei ok al wel is een betje eerder wat aan könne doen. Mao gi'j hoef tie leer nie met te nemme, want zi'j könne de niet uut, of ik mot taor een woordje bi'j zegge". "Och olden armoed, zeg asteblief tan een woordje". "Nee, dat doek dalijk niet'. "Och, asteblief, asteblief, ik zal zörge asta ze de noait moar ien kòmme". "Now, kòm dan mao met".
Toe de olde armoed met. Toe zeit de meester: "Jonges, gi'j mot beloave daj der noait meer ienkòmp. En anders dan blief ie zitte". "O, wi'j zölle der noait weer ienkòmme, meester'. Toe zeit de olde armoed: "Now, dan kòmpte mor uut". En daor kwamme ze druut, hè. Daor hadde noait gin las meer van gehad, hè.
Hi'j lève, en hi'j wudt al een dagje older. Mao hi'j kreeg wel père dén zommer drop.
Toe kömp taor op een middag, toe kömp taor een heel mager menneke bi'j um ien huus. "Dag olde armoed", zeite. "Zo dat zegge ze tege mien". "Ja, ik mot ow kòmmen hale". "Kòmmen hale?" "Ja, ik zin Pietje de Dood". "O, das nie zo arig." "Ik heb hier een groot boek en daor staoj ien. Now mok ow eigelijk metnemme". "O, dat hak toch nie graag gedaon. O nee". "Dat mot now eenmaol". "Ik bun nog zo springlevend. Ik blief nog liever hier". "Ja, dat zal wel, mao dat kan toch niet. Gi'j mot met mien met. Ik motter nog meer hale. Dan moj nie zo lang wachte, want dan kom ik te laat bi'j die andere. Aj nog een wuns heb". "O, ak tan toch met mot, ik zol nog zo graag efkes die paar pere hemme die daor boave ien dén boom zitte". "O, das veur mien mor een ogenblik". En hi'j met zien magere beentjes nao dén boom toe. Ien een wip hadde de boaven iengezète. Toe harre gezeid: "Ik heb ze al". "O, dan blief mao zitte". Mao dén mark dat niet, dén met die beentjes aan 't mattele. "Olde armoed", harre gezeid. "ik kan de niet uut". "Dat wer ik ook wel. Gi'j kòmpter ook nie meer uut. Gi'j blief daor zitte". "Ik mot truut; ik krieg las metten heer". "Dat hindert niks, daor heb ik gin las met. Gi'j blief daor zitte". "Olde armoed, laote mien uut. Ik kom noait van ze lève meer bi'j ow. Ik beloaf 't ow dak noait meer bi'j ow kom". "Now, aj mien dat beloaf dan kòmp ter mor uut. Mao denk trum, ik heb hier een fèzel ligge daj had loop". En toe kömp Piet en griep dat grote boek onder den arm. En dén olden um nog met tén fèzel oaver de rug. En daor had Pietje hèèr gelope. En now lèèf te olde armoed nog. En now is 't uut.
Bron: W. Hendriksen.

5a.
De was vrogger een jong gewes en den har een uur gaons ien 't rond alle grond toegeheurd. En dèn had de naam gehad van Jan de Beer. Hi'j was zo stark gewes datte alles har konne maken en brèèke.
Zo op een kier kump ter een heer bi'j um en dèn vrug um offe de grond, waor e op huze vekope wol. "Jaowel", har Jan gezeid. Wat hi'j der dan wel veur wol hemme. "Dan mok hemme" harre gezeid, "een iezeren handboom van duzend kilo. "Now", zeit dén heer, "da's nog al wat. Hoe krieg ik dén hier?" "Dan moj mor kar en pead aanspanne, dan köj der gemekkelijk met hier komme". "'s Goed", zei den heer. Hi'j geet nor een smid en lut daor een iesderen boom van duzend kilo make.
Jan loeren al dagen of den boom nog niet kwam. Enkeltied daor zutte de wage. Hi'j ging um ientege. "Ziezo", harre gezeid, "wiejer hoef ie niet". De kar hiel stil. Jan krig den iezeren handboom, sleet um op de nek en geet ter met.
Hi'j drig den handboom op de nek tot 't aovend wut. Toe kump te veur een darp. Mao hi'j ha gin geld. Toe was ter niet vöI geld gewes. Hi'j geet aan de weg ligge um daor 's nachs te slaope.
Hi'j leit ter een hötje; toe zutte der één aankomme. Toe te bi'j um kump hette een mollesteen op de nek. "Waor gaoi hen?" vroeg Jan um.
"Wark zuke", antwore hi'j. Voeg ow dan bi'j mien. Ik zuuk ook wark". Hi'j smet den möllesteen der neer en ging bi'j Jan zitte. Zi'j zun zon betje met mekaar aan 't praote en kieken um. Daor kump ter weer één aan, en dèn het een möllenas op de nek. Toe harre ze tege mekaar gezeid: "Das ook gin minne, die mot zich bi'j ons voege". Kump te bi'j eur. "Waor wi gi'j hen?" "Wark zuke". "Voeg ow dan bi'j ons". "'s Goed", harre gezeid. Mao zi'j harre gin opdrach en gin geld. Zi'j harre daor wille oavenachte. Toe zi'j daor een hötje leie wier 't duuster. Toe kwam der een olde vrouw bi'j eur en die vroeg: "Jonges, waorurn lig ie hier? Köj niet onder dak komme?" Nee, ze harre gin geld. ,.Now, ha ze gezeid, "ik wet wark veur ollie". "Zo", har Jan gezeid. "Jao. Daor en daor steet een kesteel. Daor spoek 't op. Wanneer aj dat kesteel reinig dan koj van den heer net zo vol vraoge aj wilt". "Een fijn baantje", zei Jan de Beer.
Zi'j staon op en gaon nor 't kesteel waor den heer woont. Ze bellen aan. De meid kump veur. "Jao, zo en zo". Zi'j lut eur der ien. Kump den heer. "Wat is ter van ow diens?" "Jao", har Jan de Beer gezeid, "ik het geheurd gi'j harre wark veur ons". "Nee wark hek niet". "Mor ik het geheurd gi'j het een kesteel waorien 't spoek. En wie dat reinig krig een beloning". "Dat wel', zei den heer. "Mæo daor zien der al zo vöI ien gewes, dat gi'j 't niet vebètert . "Now", har Jan gezeid, "dat wille wi'j luj wel is probiere".
's Goed. Zi'j kwammen ien 't kesteel. Den heer vroeg: "Gillie zölle wel honger hemme'.. "Zeker". Wi'j hemme den helen dag gin èten of drinke gehad". De meid had de boel klaor motte make. Zi'j harre goed gegèten en gedronke.
Op 't les toe har Jan de Beer gezeid tegen zien kammerööi: "Now mot den heer mor is lotte trekke wie den eerste nach ien 't kesteel mot". Den heer dèn miek dri'j lotte. Zi'j trokke. Die de möllesteen op de nek har gehad mos ter den eerste nach ien. Den tweede nach die de möllenas had gedrage. "En den dadde nach Jan; dat bu gi'j eiges". 's Goed.
De tied was gekomme, zo half twalef, twalef uur. Den heer die brengen eur nor 't kesteel ien een kamer. De steet zon head. En holt had ter geleage, want 't was de ganse dag niet warm gewes. De mollesteendrager stik 't vuur aan, toe te ien de kamer kwam. Een vuurschup had bi'j den head gelège. Hi'j warme zich goed en doch enkeltied: "Zol der nog niet komme wat ter kump?" Zo op ene kier kump ter gerammel ien de zulder. De geet een luukske los en de kump een klumpke uutvalle. En dén vilt midden ien de kamer. En uut dat klumpke stik een kealtje uut. En dat kealtje har gemariauwd atte zo kold was, en old en stief. En toe geet e bi'j den head zitte bi'j 't vuur. Hi'j krig een piepke en stop ter een betje tebak ien. "Och" zei e, "wes zo barmhartig en geef mien een betje vuur ien 't piepke da'k roke kan". En dén de möllesteen gedragen het den nimp 't vuurschupke en krig een koaltje vuur um dat ien die piep te doen. En wanneer at hi'j dat dut wud dat kealtje groter; hi'j grip de vuurschup en hi'j sleet dèn de möllesteen gedragen het zo lang totte veur merakel ien de kamer leit.
's Marges kump den heer met de beie andere. Daor leit e. "Wel, wel", har Jan den Beer gezeid, "das moai". Zi'j griepen um, dragen um op een bed, en èten en drinken weer.
Den tweeden aovend har den mollenasdrager der hen gemot. Hi'j kump ter ien en mik 't vuur aan. Hi'j geet weer bi'j den head zitte bi'j 't vuur. Half twalef. Daor kump 't kealtje weer aan. Hi'j vilt weer midden ien huus, sjakkert nor 't vuur toe, nimp 't piepke uut de tes, klage weer datte old en stief was en vrieg um een betje vuur te geve. Toe de möllenasdrager um 't schupke gaf wiere net as den eerste beduzeld geslage. Daor leie.
's Marreges kwamme Jan den Beer en den heer weer kieke. En daor leie weer. "Das now al den tweede. De kommende nach is 't mien beurt. Dan wil ik dat kealtje wel 's zien".
Toe 't 's aoves tied was nom Jan den iezeren handboom en ging achter ien huus zitœ. Enkeltied harre gedoch: "Zolle nog niet gauw komme?" Net toe e dat doch geet 't luukske weer los en daor kump 't kealtje aan. 't Daalt midden ien huus. Hi'j kruup uut 't klumpke en geet bi'j den dooien head zitte. "Ach mien lieve man", harre gezeid, ,.gi'j ziet wel dak old en stief bun. Maak toch 't vuur aan da'k mien een betje warm. En dan kruup ter bij". "Now", har Jan gezeid, "a gi'j vuur wilt hemme dan moj eiges mao vuur make. Ik zun zo kold niet". Op 't les geet dat kealtje aan 't foetere. Eindelijk wolle op Jan aankomme. Mao den griep den iezeren handboom en sleet 't kealtje moesdood. Daor harre gelège. Jan mik 't vuur aan, krig de klomp, leit um boaven op 't vuur en vebrint um. En dat kealtje had daor gelège.
's Marges kwam den heer. En toe had Jan daor op de stoel bi'j 't vuur gezète dat e har aangemaak. Jao, 't kealtje had der geleage.
"Wat doen wi'j met 't kealtje?" vroeg den heer. "Jao", had Jan gezeid, "den mowwe mao begrave. "'t Is jammer daj 't klumpke vebrand het".
Zi'j hiele een kiske en daor harre ze 't kealtje ien gedaon en begrave. 's Goed.
De andere twee die waren ien die tied weer bi'j vestand gekomme. Daor zatte ze bi'j den heer aan de taovel. Enkeltied vroeg den heer aan Jan watte wol hemmen as beloning. Toe harre gezeid: "Driehonderd gulde". "Is dat niet te min?"
,Nee, aan driehonderd gulden hemme wi'j zat". 's Goed. De heer betaalt de driehonderd gulde, Jan den Beer striek 't geld op, en zi'j gaon.
Ien de eerste harbarg die de drie tegekwamme staoke ze aan. Zi'j aten, en dronken een borreltje. Nao een hötje gepraot te hemme ginge ze weer wieder. Gin harrebarg sloege ze oaver, tot de driehonderd gulden op wazze.
Eindelijk kwamme ze ien de hoofstad van 't land. Daor wone de koning. Dén had dri'j dochters.
Een half uur van de hoofstad was een drakenhol gewes. Dat was een put ien de grond. Ai daor ien ging dan kwam ie bi'j 't fijnste kesteel. Net as een kesteel boave de grond. Ien dat kesteel wone dri'j drake, waoraan de koning zien dochters had motte levere. En toe te gin dochters meer had, mosse zien eige vrouw brenge.
Jan en de andere twee ginge weer nève de weg liggen um te slaopen umdat ze 't geld op harre. De kwam weer een olde vrouw bi'j eur. "Jonges, waor moj hen?" "Wi'j zuke wark". "Now", ha ze gezeid. "Ik wet goed wark veur ollie". "Zo, en wat dan wel?" "Gunt zit een drakenhol. Daor worre de drie dochters van de könning gevange geholde. Aj die redt, dan koj kriege waj wilt". "Das fijn wark"' zei Jan de Beer.
De drie reize nor 't paleis van de koning. Ze bellen aan. De petier kump veur. Dén vroeg eur: "Waor moj hen?" "Nao de koning". "De koning slup". "Jao mor zo en zo". Enkeltied ware ze binne gekomme. Jan vroeg of het een drakenhol was waor hi'j zien dochters aan had motte levere. "Jao", had de koning gezeid. Of Jan die drake klaor meuge make? "Och had de koning gezeid, "aj dat konne, dan köj kieze waj wilt". "'s Goed", har Jan gezeid, "'t zal gebeure".
Zi'j wiere netjes onthaald; èten en drinke wasse gelus harre. Enkeltied mozze ze lotte trekke. Jan trok 't lot veur den eersten aovend.
's Aoves brochte ze 'm nor 't hol. Met den iezeren handboom dale Jan ien de lif nor onder. Hi'j kwam veur een deur en miek die los. Achter de deur zat een fijne dame te hake.
"Man, hoe komp gi'j hier?". "Och, ik bun vedwaald deur 't duuster". De dame vetelle dat zi'j niet wis, hoe zi'j ien 't hol was gekomme. Jan vroeg: "Waor is ow man?". "Mien man is ien een andere kamer". "Roep um is". Daor kwam een draak aan met vief köp en die har arreg lilluk gekekke. "Wat doe gi'j hier?" vroeg e. "Ik bun vedwaald", zei Jan. "Nee, gi'j komp ter ien um te ète. Dat koj kriege, mao dan maak ie daj weg komp". "Ik wil wel gaon", zei Jan, "mor ik wet gin weg". Jan at met ten draak en de dame en vroeg toe hoe den draak aan zien vrouw kwam. Op 't les wut ten draak zo giftig datte Jan wil aanrande. Mao dèn grip den handboom en slut um vier köp tegeliek af. Daor leite. Mor hi'j het nog een kop. Hi'j wol graag een uur weg gaon en dan weer tege Jan ien komme. Jan von 't goed. Toe dat uur oaver was gewes, toe was de draak met zien ene kop starker as eers met vijf.
Mao Jan har net zo lang geslage tot de vijfde kop ter ook af was. De koningsdochter was bli'j en bediende Jan netjes.
's Aoves mozze ze nao bed. Jan zei: "Vannach slaop ik bi'j ow". "Das goed", ha ze gezeid. "Ik slaop liever bi'j een man met één kop dan bi'j een met vijf". En hi'j sliep dèn nach bi'j de koningsdochter, bi'j de jongste. Zi'j har um alles veteld oaver eur zusters. "De tweede das nog wat, mao met de oldste geet 't zo droevig". "Zo", zei Jan de Beer, "wi'j zölle marge wel is zien waor ow tweede zuster zit". 's Marges zoch Jan de tweede zuster op. Die zat ook te hake. Zi'j schrok en vroeg: "Man, hoe kump gi'j toch hier?" "Ik zun vedwaald. Ik het ow eerste zuster al gered en red ow ook".
"Zol dat konne?" "Jao". Dat heure den draak ien een kamer de néve. Hi'j kwam op Jan toe en wol 'm griepe. Jan nom den iezeren handboom en slieg zes köp tegeliek af. Den draak smeken um een uurke weg te meuge gaon ien een andere kamer. "Jao zeker, wach dan maor een uur af". Toe de draak weerum kwam wasse zes maol zo stark as eers met de zeuve köp. Mao Jan aan 't slaon. En hi'j sleet um op 't les de zeuvende kop ook af. Daor harre gelège. Jan bleef die dag bi'j de tweede zuster. Hi'j at en dronk bi'j eur bis 's aoves.
"Ik slaop weer bi'j den eerste", harre gezeid. "En marge zölle wi'j de dadde zuster bevri'je".
Den dadden dag hi'j der weer op uut. Hi'j kwam ien een kamer waor een olde uutgeteerde dame ien een lège stoel zat te slaope. Tœ Jan der ien kwam schrok ze. "Och man, maak ien godsnaam daj hier uut komp, want hi'j leit op bed. Atte heurt datter iemand is, dan kom ie niet lèvend weg".
,Now roep 'm dan is". En daor kwam den draak al aan. 't Was een vuurspi'jende én hi'j had twalef köp. "Pas op of gi'j vebrandt mien", zei Jan. Mao den draak bleef aan 't vuurspi'je. Jan sprong op en sloeg ellef köp togeliek af. "Geef mien now is een uur tied", vezoch den draak. "Gi'j zölt een uur hemme".
Nao een uur kwam den draak weerum en kon meer vuur spi'je met één kop as eers met twalef. Jan had een hot met 'm gevochten en enkeltied gewonne. Hi'j sloeg 'm de letste kop af. En daor harre gelège. Jan ging met de olde dame nao de beie andere, en toe was ter een plezier gewes en een vreugde, umdat de draken oaverwonne ware. 's Aoves zei Jan: ,Ik slaop weer bi'j de jongste".
De vierde dag kwamme de beie kammerööj zien of de drake Jan kepot gemaak harre, of tatte nog leave. Zi'j riepe veur 't hol: "Hoe geet 't ter met?". "Goed". Köwwe ollie nao boave hale?" "Jao", antwore Jan. Zi'j lieten een lif nor onder dale.
Jan deej de drie zusters der ien, mao doch "mien met den iezeren handboom kriege ze nie boave". "Haal eersde dri'j vrollie mor, en dan mien met den handboom". De beie kammerooj hiele de drie zusters ter uut. Daornao liete ze de lif weer nor onder. Jan stappe met den handboom ien de lif en toe trokke ze die ien de höch. Mao toe hi'j zowat boave was sneje ze 't touw deur. Jan viel met zien iezeren boom weer nao beneje. Boave mene ze dassum dood harre laote valle. Mao Jan ha niks geleje.
De twee boave de grond liete de bevri'jde prinsesse een eed doen wa ze moezze zegge as ze weer bi'j eur vader kwamme. Dat zi'j eur velos harre en de drake kepot gemaak.
De prinsesse wazze bang veur de twee, umdat zi'j de eed harre motte doen, dat begriep ie. Mao zi'j deeje den eed. De twee brochten de dochters nor eur vader ien 't paleis.
Dalijk wier de fees gegeve en de was een schik! Op 't les zei de koning dat de twee konne kieze wa ze graag as beloning harre. Zi'j koaze toe um te lotte wie de eerste of de tweede prinses as vrouw zol kriege. De olste die ha toch niet trouwe wille, want die was haos dood gewes van de armœd en elend bi'j den draak.
Jan de Beer moes onder de grond èten en drinke, mao der was van alles zat. Op een dag zochte alles nao en von toe zaddoeke waor 't koningswaopen op stong. Hi'j nom een mes, ging nor alle drake, sneej ze de tong uut en lei die ien een benneke. En toe ginge opni'j aan 't zuke. Mor hi'j kon niet vinne hoe e der uut mos komme. Op een kier harre bi'j de maoltied gezète, toe der een grote roofvogel bi'j um kwam. De vogel vroeg um: "Hoe komp gij' hier?" Jan vetelle um dat. "Now", harre gezeid, "ik zal ow nao boave brenge, mao zo duk ak vleis roep mok ook vleis hemme, anders smiet ik ow der af". "Dat doe 'k", har Jan gezeid. Hi'j kreeg 't benneke met de tonge en een goed mes en ging toe schri'jlings op de roofvogel zitte. En hi'j lei den iezeren handboom op de scholders.
"Vleis", riep de vogel. Jan gaf um een stuk van een tong. Een endje wieër:
"Vleis". Hi'j kreeg weer wat van de tong. En dat ging zo mao deur. Enkeltied had Jan gin tong meer, en toch riep de vogel um vleis. Jan grep 't mes, sneej zich eiges een stuk van de kuut af en gaf um dat. En toe zette de vogel um op de wal. Mao de kuut had Jan arig zeer gedaon. Hi'j drèje der een zaddoek van de koning um, nom den handboom op de nek en manke op de koning af. Kumpte veur 't mooie huns, waor alles met vlaggen en gruun vesierd was gewes. Jan vroeg: "Wat is hier te doen?" "O, der is fees ien de hele stad, want twee keals hemme de drakon oaverwonne en now trouwe ze vandaag met de dochters van de könning". "Zo", har Jan gezeid, "is 't tat". Hi'j nor 't kesteel en daor aangebeld. De kump een schildwach veur. Jan zei datte de jongste dochter mos spreake.
"Wat, de jongste dochter? Man, daor kom ie gaar nie bi'j. Zi'j zitte net aan den dis, want twee dochters zon vandaag getrouwd".
"Ik velang de jongste dochter, en asse hier niet verschient dan nem ik den handboom en slaot alles kort en klein". En zi'j harren eur motte roepe. Kump die prinses bi'j um en vilt veur merakel. Jan zei: "Daor kan 'k niks met doen. Ik velang de tweede". Toe de tweede prinses Jan zag, viel ze ook tege de grond. "Dan de olste mao, de magere. Die zal wel niet flauw valle". Toe de olste prinses Jan zag vloog ze um um den hals. "Vader", hazze gezeid, "dèn man het ons gered. Wi'j hemmen een eed motten doen, dat de beie anderen 't hemme gedaon". Dalijk wazze ze nao de zaal gegaon en harre de beie anderen ien boeie geslage. En de koning har Jan zien hand gekregen en um op de scholder geklop en gezeid: "Gi'j kont kriege wiej wilt". En Jan har de jongste getrouwd, waor e eerder al twee nachte bi'j geslaopen har.