Skinnbeðja heitir tjörn skammt frá Kollsstöðum á Völlum. Því var trúað að í henni væri nykur sem stundum væri sem maður og stundum sem hestur. Eitt sinn voru skinnsængur Kollastaðabóndans þvegnar í tjörninni og breiddar þar til þerris. Þegar átti að taka þær, voru þær einni fleiri og kom þá hvirfilvindur og feykti henni í tjörnina. Talið var að nykurinn...
Skinnbeðja a
Á Kollsstöðum á Völlum bjó einu sinni ríkur bóndi, sem átti þrettán skinnsængur. Allstór tjörn og djúp er þar skammt framan við túnið. Á henni lá sú trú, að vantabúar ættu þar heima, og væru þeir líkir mönnum. Einn góðan veðurdag voru allar skinnsængurnar á Kollsstöðum breiddar til þerris. Um kvöldið átti að taka þær inn, en þá voru þær fjórtán. Enginn...
Vatnabúar í Skinnbeðju
Börn Kollstaðabóndans breiddu eitt sinn sængurnar við tjörnina. Eitt sinn er allir voru í kirkju, áttu börnin að sækja sængurnar og bera heim. Sáu þau þá gráan sterklegan hest við tjörnina. Hugðust þau nota hestinn til að bera sængurnar, en hesturinn var staður. Segir þá eitt barnið: Hann nennir ekki. En þá brá svo við að hesturinn tók undir sig stökk í...
Skinnbeðja b
Maður nokkur sá ókunnugan mann klæddan leðuról um mitti ganga að rúmi og rétta höndina upp fyrir sig, vissi maðurinn hvaða fylgja þetta væri, stuttu seinna koma maður að bænum sem átti fylgjuna.
Guðbrandur og Jón; H
Bóndi einn saknaði eitt sinn kvígu sinnar, fannst kvígan og var búið að troða henni ofan í pytt og var sagt að hvert bein hefði verið brotið í henni, en tvær stúlkur höfðu komið við á bænum og var fylgdi Þorgeirsboli ætt þeirra.
Kýr að Tjarnarlandi
Konu dreymdi að vinkona sín, sem þá var látin, kæmi til hennar. Hún var björt sem engill og sagðist þekkja líf í öðrum heimi. Fleiri sagnir um framliðna sem vitja lifenda.
Bessi sagði oft fyrir um gestakomur og mannslát en hann var ýkinn svo menn trúðu honum ekki alltaf. Eitt sinn sá Bessi mann vera að pota í kirkjugarðinum og sagði að bráðlega mundi utansveitarmaður verða jarðaður þar. Það rættist daginn eftir og var maðurinn grafinn þar sem svipurinn hafði verið að pota.
Sjónir Sögu-Bessa
Í sýslumannstíð Jóns Þorlákssonar í Múlasýslu, bjó að Langhúsum fátækur maður er Gísli hét. Var hann álitinn drengur góður og þó blendinn og rummungsþjófur, en stal jafnan af efnamönnum og gaf fátækum. Eru í þættinum sagðar margar sögur af snilli Gísla við stela ýmsu, smáu sem stóru, fyrir framan nefið á mönnum. Gat hann náð allt frá hóffjöðrum til heilla...
Þáttur af Þjófa-Gísla
Halldór á Högnastöðum Árnason var ættaður af Fljótsdalshéraði,kominn í karllegg af Hrafni lögmanni í Hlíð sem þótti á sinni tíð mikilmenni.
1. Þáttur af Halldóri Árnasyni á Högnastöðum: Ætt Halldórs
Gáll eða hafgall nefnist skýstrókur sem stendur lóðbeinn úr hafi, stundum marglitur og stundum hafgrænn. Þegar hann sést, er talin von á miklum rigningum. Guðný sú er sögu þessa segir, hefur tvívegis orðið vitni að svona hafgál og fylgdi honum úrfelli í bæði skiptin. Því skýrari sem hann er þeim mun meira úrfellið.
Gáll eða hafgall
Heimildarmaður telur nær öruggt að telpan Helga hafi greint rétt að beinin í tjörninni væru af manni. Hvarf Nikulásar mun hafa verið kært á sínum tíma, en sýslumaður ekki talið efni til að dómtaka málið, ekki séð að orðrómurinn um sekt Magnúsar hefði við neitt að styðjast. Heimildarmaður segist líka hvergi hafa rekist á að illt orð færi af Magnúsi og...
Hvarf Nikulásar á Gíslastöðum.
7. Aldurtili Nikulásar
Nikulás á Gíslastöðum var sendur að haustlagi með fjárrekstur með Magnúsi í Kollsstaðagerði yfir hálsinn í Dalhús. Nikulás var stríðinn og hafði strítt Magnúsi allmikið áður en þeir fóru og Magnús orðið reiður. Þegar Nikulás skilaði sér ekki heim daginn eftir var spurst fyrir um hann hjá Magnúsi, sem sagði hvar hann skildi við hann. Var svo hafin leit,...
Hvarf Nikulásar á Gíslastöðum.
3. Enn frá hvarfi Nikulásar
Víðáttumikil slétta gengur þvert yfir Fljótdalshérað út við Héraðsflóann og heitir hún Eyjar. Þar á svokallaðri Norðurey er hamar sem kallaður er Hnitbjörg og samnefndur bær þar hjá. Sagt er að áður hafi hann kallast Hnykkbjörg. Sagt er að Þorsteinn torfi sem nam Jökulsárhlíð alla upp að Fossvelli, hafi farið ríðandi yfir Eyjarnar í landkönnun. Þá mun...
Sögn um Hnykkbjörg
Sagt frá Bjarna og honum lýst. Sá grunur fylgdi honum að hann hefði kæft ungbarn í vöggu. Það var talið að hann sæi sjónir en hann sagði sjaldan frá þeim. Eitt sinn kom hann heim og var hnugginn yfir því að nú mundi stúlka detta niður um vök og drukkna og vinkona hennar stæði ráðalaus hjá. Skömmu síðar rættist þetta.
Fyrirsögn Bjarna bunu
Í sálnaregistri sést að foreldrar Magnúsar hafa búið í Kollsstaðagerði 1813 og móðir hans, ekkja, með þremur börnunum, Oddi, Magnúsi og Sigríði, 1838. Ári síðar giftist Magnús og 1851 flyst hann að Kálfhól, hefur reist þar bæ en mun hafa verið fátækur. Efnahagur var þó skárri á Héraði en víða annars staðar á landinu um miðja 19. öld og sjaldan hafa verið...
Hvarf Nikulásar á Gíslastöðum.
2. Frá Magnúsi
Sagt er að ef ófrísk kona stígi yfir eða súpi á potti, geti barnið sem hún gengur með ekki dáið nema hvolft sé yfir það samskonar potti. Hér segir frá Konu sem hét Sesselja og átti eina dóttur sem var nafna hennar. Sesselja eldri hafði þann sið að drekka úr potti. Þegar hún var öldruð orðin veiktist hún og lá lengi veik. Fólk trúði því að þetta tengdist...
Dánarvíti, B.
Skrásetjari segir frá ferð sinni og Gunnars Jónssonar sumarið 1935 í Útnyrðingsstaði og rekur frásögn Gunnars um afdrif Nikulásar, en þá frásögn hefur hann eftir Helgu á Gunnlaugsstöðum er átti sem barn heima í Kollsstaðagerði. Helga var nú dáin en Gunnar hafði lofað að segja ekki frá þessu fyrr en eftir hennar dag. Þeir Jón og Gunnar gistu á...
Hvarf Nikulásar á Gíslastöðum.
6. Dánarbeður Nikulásar
Hér segir frá Spak-Bessa sem var uppi á 10. öld og bjó á Bessastöðum á Fljótdalshéraði. Sagt er frá forfeðrum Bessa og fjölskyldu hans. Honum er þannig lýst að hann var mikilmenni, vel að sér, ger og spakur að viti og vinsamlegur öðrum mönnum. Hann var mikill trúmaður og átti hof. Síðar ákvað hann svo að taka kristna trú og er sagt að hann hafi fleygt...
Spak-Bessa þáttur
Við Mjóanes í Lagarfljóti er stapi sem kallaður er Feigðarstapi. Í Fljótsdælasögu er sagt að Þorvaldur sonur Þiðranda gamla, sonar Þrym-Ketils eldra, hafi farist af skipi sínu á fljótinu. Óljós munnmæli tengja slysið við Feigðarstapann. Svo virðist sem mörgum í þessari ætt hafi verið slysgjarnt og má þar nefna að þeir Þrym-Ketill yngri og Þiðrandi...
Um feigðarstapann
Marteini lýst og ætt hans rakin.
Hjónaskilnaður (456). Eitt kvöld kom Marteinn inn í bæ og sagði að fjórir hjónaskilnaðir yrðu á svæðinu þetta ár og ein hjónin mundu skilja lifandi. Fólk trúði honum mátulega en allt kom það fram sem hann sagði.
Fylgjusjónir og feigðarspár (457). Marteinn sagði fyrir komu geta á heimilið og þekkti fylgjur fólksins jafnvel...
Sjónir Marteins Eyjólfsonar
