Á bæ einum á Vestfjörðum voru börnin venjulega látin reka kýr í haga á morgnana. Leið þeirra lá framhjá bjargi og höfðu þau sér til gaman að kasta steinum í það. Eina nótt dreymdi móður þeirra að kona kæmi til sín og sagði að barn hennar hefði orðið fyrir steinkasti barna hennar og bað hún hana um að láta börnin hætta því. Í staðinn fengi hún vináttu...
Silfurpeningurinn
Fyrir löngu bjó aldraður bóndi á Vestfjörðum, sem var svo ríkur að hann vissi ekki aura sinna tal. Peninga sína geymdi hann í kistli og kveið fyrir að verða að skilja þá við sig. Bróðursonur hans einn virtist myndi erfa hann, en karl bar kala til hans og gat ekki unnt honum fjárins. Nótt eina í niðamyrkri gróf hann peningakistil sinn. Litlu síðar dó hann...
Peningakistillinn
Bóndi nokkur bjó á bæ undir bröttum hálsi á Vestfjörðum. Hann átti stóran hjall upp á hálsbrúninni sem hann geymdi fiskæti og annað í. Á kvöldin þegar dimmt var orðið tók bóndi eftir því að bjarndýr kom í hjallinn og náði sér í fisk. Hann hugsaði sér að venja bangsa af fiskátinu. Bóndi lét búa til afar stóra tunnu sem fyllti rétt upp í veginn þegar henni...
Bjarndýr glímir við tunnu
Ungur maður og efnilegur sem Sveinn hét var ranglega sakaður um þjófnað. Sýslumaðurinn hélt Sveini föngnum meðan hans mál voru skoðuð. Allir þeir er Sveinn umgekkst trúðu ekki að hann hefði framið brot þetta þ.á.m. sýslumaður. Gaf hann Sveini færi á að sleppa og halda til fjalla. Gerði Sveinn það, fann öræfadal, nokkrar kindur, gnægt silunga og bjó þar í...
more ...
Sagan af Sveini útilegumanni
Einhverju sinni hvarf kýr Sigurðar bónda og fannst ekki í sex ár. Þá fann bóndi kúna sína í dalverpi nokkru ásamt sex nautum sem hún hafði alið. Stuttu síðar falaðist nágrannabóndi hans, Indriði, eftir hluta þessara nautgripa en bóndi neitaði. Þá hóf hinn tilkall til þeirra og sagði þau á sínu landi hafa alist. Úr þessu urðu málaferli á þingi sem lauk...
Sagan af Vestfjarða-Grími
Hér er fjallað um hve varhugavert sé að hrekkja eða áreita sæbúa því þeir hefna sín. Þetta á við hafmenn, hafstramba og marbendla. Hinsvegar launa þeir mönnum með aflasæld, ef þeim er greiði gerður.
Mannvættir í sjó
Þetta eru tvær frásagnir af vestfirskum sjómönnum sem komust í tæri við marbendla. Í öðru tilvikinu flæktist marbendill í neti sjómannsins, en hann sleppti honum og launaði marbendillinn honum það því sjómaðurinn aflaði ríkulega eftir þetta. Í hinu tilvikinu gerði sjómaðurinn marbendlinum eitthvað illt eða skaut á hann og ásótti marbendilinn sjómanninn...
Laun og hefnd hafbúanna
Fyrir tveim eða þrem öldum var lítil smalastelpa, er Una hét, í afskekktri sveit á Vestfjörðum. Það bar til eitt sinn nokkru eftir fráfærur, að þrjár ær vantaði hjá henni úr hjásetu. Skömmu síðar fréttist að þær hefðu strokið í næstu sveit og var Una send í bítið morgun einn að sækja þær. Uppi á háheiðinni missti hún af troðningunum og villtist. Hún hljóp...
Einu sinni voru nýgift hjón á Vestfjörðum sem unntust mikið. Maðurinn stundaði fiskirí og var duglegur sjómaður. Einn morgun þótti konu hans líta veðurlega út og bað bónda sinn að róa ekki, – „því það mun drukkna hvurt það skip sem rær í dag.“ Hann sagðist mundi fara hvurju sem hún spáði. Hún sagði hann mundi þá ekki koma aftur. „Jú,“ sagði hann, „aftur...
Draugur gengur að verkum
Einu sinni sást skip skammt frá landi á Vestfjörðum. Komust menn um að þetta var ræningjaskip og varð fólk því hrætt og ráðgerði að flýja. Gamall maður var þar á bænum og sagðist hann skyldi verða úti og taka á móti gestum en hinir fara inn að hátta. En líf þess lægi við ef það kæmi út. Fólkið gegndi þessu því það vissi að hann var fjölkunnugur. Það var...
Skipreikinn
Einu sinni hvarf Eiríkur í nokkra daga og enginn vissi hvað hefði orðið af honum. Þá voru sendir tveir strákar sem voru í læri hjá honum til kirkju og sýndist þeim sem Eiríkur prestur lægi höfuðlaus á gólfinu. Annar vildi þreifa á honum en hinn harðbannaði það. Daginn eftir kom Eiríkur aftur og þakkaði hann piltinum fyrir að hafa látið hann ósnertan. Hann...
Skýstrokkar þekkjast úr sögnum frá öðrum löndum. Ýmis nöfn eru á þeim, t.d. hvirfilvindar, stormsveipir og fellibylir. Hérlendis hefur þetta átt sér stað á Vestfjörðum og Húnavatnssýslu. Á Vestfjörðum sást svartur skýstólpi sveipa burt baðstofu með öllu sem í henni var, fólki og dauðum hlutum. Í Húnavatnssýslu tók stormsveipur sex hesta og fannst ekkert...
Skýstrokkarnir
Maður er nefndur Þorgrímur; hann ólst upp vestur undir Jökli. Hann var vel gáfaður og ógnarlega hægur og stilltur og fríður sýnum. Þorgrímur lagði mjög svo smíðar fyrir sig þegar hann var í uppvexti, og varð að lyktum bezti smiður, bæði á tré og járn. Hann var mjög náttúraður fyrir sjóarútgerð og fór oft á sjó og vandi sig á að drekka sjálfrunnið...
Sagan af Hallgrími Þorgrímssyni
Sumir segja að þegar Hallgrímur kvað tófuna dauða, þá hafi hann misst skáldskapargáfuna um stundarsakir og hafi hann þá verið búinn að yrkja tvo fyrstu sálmana. En þegar hann fékk gáfuna aftur hafi hann viljað halda áfram verki sínu og hafi því byrjað þannig: „Enn vil ég, sál mín, upp á ný.“ En sumir segja að hann hafi dreymt mann sem hvatti hann að hætta...
7. Sagnir um séra Hallgrím Pétursson: "Enn vil ég, sál mín, upp á ný "
Þegar svartidauði var búinn að geisa um Norðurland og kominn vestur að Hrútafjarðará var hann í gráu nautslíki og ætlaði vestur yfir og vóð út í ána, en þegar hann ætlaði á land að vestan kom þar móti honum rautt naut svo hann sneri aftur. Leitaði hann þá annarstaðar aftur yfir ána, en það fór á sömu leið; rauða nautið var þar komið, en það gráa sneri...
Svartidauði
Ýmsar trúarvenjur hafa fylgt fæðingu barna og mæðrum þeirra. Það var margt sem verðandi mæður þurftu að varast um meðgöngutímann og minnst er á hér. Eitt var t.d. að mæður máttu ekki vera mjög hræddar í þessu ástandi. einu sinni fæddi kona í Borgarfirði eystra barn sem var eins og selur fyrir ofan mitti, með réttum selshreifum og haus og loðið eins og...
Fæðingarvarúðir, A.
Manndauðaárið eftir móðuharðindin höfðu hreppstjórarnir í Eyjafirði á kirkjufundum beðið bændur að lofa aumingjunum að deyja inn í húsum sínum þó þeir ekki gætu nært þá á neinu, því þetta væri þó betra en að þeir dæju út af á víðavangi eins og þar var þá títt orðið. Má af slíku marka hvílík neyð þá hafi gengið yfir Norðurland. Flúði þá og margur þaðan til...
Móðuharðindin og Norðlendingar
Steinunn kona Axlar-Bjarna fór norður að Skottastöðum í Svartárdal og ól þar son, sem kallaður var Sveinn skotti. Sagt er að Steinunn hafi verið tekin af lífi eftir barnsburðinn. Eftir að Sveinn komst á legg fór hann víða um land, og var hann kunnur að illu einu. Hann þótti djarftækur til kvenna og átti börn víða. Á Alþingi 1646 var honum dæmd hýðing,...
Sveinn skotti
Snorri á Stóru-Háeyri fór einu sinni austur í Parta. Um miðja nótt var hann kominn á móts við Stokkseyri. Þá sá hann einn mann eða tvo í kirkjugarðinum og skipti sér ekki af því. Þegar hann var nærri kominn út að Hraunsá snéri hann aftur frá sjónum upp á flatirnar. Þá sá hann tvo eldhnetti veltast með miklum hraða út eftir bökkunum þar til hann misst...
Dísa vekur upp tvíbura
Hjá Vogsósum er hellisskúti sem ber nafnið Gapi í hrauninu skammt frá alfaravegi. Í þessum helli leyndi séra Eiríkur sakamanni austan af Síðu heilt sumar. Lýsingar af honum gengu um allar sveitir. Þegar Eiríkur fékk einn af þessum seðlum sendi hann sakamanninn austur á Síðu með þau skilaboð að maðurinn hefði náðst í Selvogi og væri geymdur í...
more ...
Sakamaðurinn
