„Náið er nef augum," þar sem galdrarnir eiga hlut að máli og þær sögur sem ganga af hinum huldu öflum náttúrunnar. Töfrabrögðin sem enginn kann lag á nema kunnáttumaðurinn einn eru að miklu leyti undir því komin að hann beri skynbragð á náttúruöflin sem öðrum mönnum eru ókunnug. Þó verður alls ekki með vissu ákveðið hvað almenningi sé kunnugt og hvað...
(Inngangur að 4. flokki „Náttúrusögur“)
Þegar heimildarmaður var ungur kom stúlka að bænum hans. Hún var ung og hét Margrét. Góðum kostum búin. Hún lærði tungumál og Guðmundur var kennari og kenndi henni dönsku. Annar kenndi henni ensku og margir voru skotnir í henni. Hún var trúlofuð Karvel. Sigurður Briem var þá sýslumaður. Margir bændur voru með æðarkolluvarp og var öll skotveiði bönnuð....
SÁM 86/895 EF
Spurt um álagabletti og votamýri á Blesastöðum. Heimildarmenn kannast ekki við slíkt.
SÁM 90/2183 EF
Bardagi út af landamerkjum á Dysey á Norðurá og einhverjir eiga að vera dysjaðir þar
SÁM 92/2725 EF
Smalamaður sem var að reka fé úr skerjum þar sem flæðihætta var fann hryggjarliði úr manni hálfgrafna í sand. Ekki hirti hann um beinin. Nóttina eftir dreymdi hann að til hans kom maður heldur ófrýnilegur. Tók hann um háls smalans og sagðist skyldi hengja hann ef hann ekki lofaði sér að hyggja betur að beinum sínum og koma þeim í reit kristinna manna....
Bein í fjöru
Um Ólaf í Látrum, álagahólmi; kýr veikist
SÁM 93/3713 EF
Á Kimbastöðum í Skagafirði býr bóndi að nafni Jón. Eitt sinn var hann vinnumaður í Borgargerði. Beitarhúsin frá Borg heita Borgarsel. Til að komast þangað þarf að fara yfir Miklavatn. Örskammt er yfir í Hegranesið frá Borgarseli og lítið á milli nema Héraðsvötnin. Einu sinni var Jón við fé nálægt Borgarseli þar sem heitir Skógar. Honum varð litið yfir...
Jón á Kimbastöðum og huldukonan
Uppvakningar [voru] hafðir til ýmsra framkvæmda so sem sendir til [að] drepa óvini þeirra er vöktu þá upp eða spilla hagsmunum þeirra; aðrir skyldu hafðir til vinnuléttirs. En þeir sem vöktu þá upp skyldu verða fyrst að sleikja þá utan og fægja, síðan glíma við þá og ná yfirburðum yfir þeim so þeir gætu komið þeim niður aftur, annars mundu þeir snúast...
Uppvakningar
Sögur af slarki og volki. Heimildarmaður var í Skeiðaréttum og þar varð hann svo drukkinn að hann varð að leggja sig fyrir. Hann var búinn að vera í göngum í viku og ball var síðan eitt kvöldið. Hann fór í fjárhúsin og lagði sig þar í hlöðunni. Þá komu tvær stúlkur þar inn og sögðu þær að honum væri líklega illt.
SÁM 89/1845 EF
Konan á Bárðartjörn fór eitt sinn í hvamm skammt frá bænum sem girtur er af með klettabeltum umhverfis. Var hún að ná í hrís sem þar var að finna. Heyrði hún í klettahól þar eins og verið væri að strokka í hólnum og heyrði einnig mannamál. Heyrði hún líka að skafinn var pottur og þóttist hún vita að þar væri huldufólk. Hljóp hún frá hrísbagganum heim til...
Búverk huldufólks
Það var eitt sinn að skip lá við bryggju og beið þess að komast í slipp að menn voru látnir vera í því allan sólarhringinn til vöktunar. Varð einn var við að draugur svaf til fóta hjá honum eina nóttina.
Maðurinn í skipinu
Torfi fékkst við sel og var mikill skutlari. Einu sinni var hann vetrarmaður á Lónseyri. Hann var að fara með féð í myrkri og heyrði einhver læti. Hann skutlaði stafninum sínum fram fyrir féð og hafði hann þá skutlað sel í myrkrinu.
SÁM 89/2063 EF
Sagt frá Brynjólfi Kúld. Hann bjó í húsi sem að Ólafur í Lækjarkoti átti. Hann drakk mikið og bað oft Guðmund Hólakots að ná í gler fyrir sig þegar hann var að bera út blaðið Fjallkonuna. Talið var að hann hafi ort Alþingisrímur ásamt Valdimar Ásmundssyni þegar þeir voru komnir vel saman í glas. Guðmundur heyrði Brynjólf oft fara með þessar rímur og var...
SÁM 89/1945 EF
Maður sem var að hrapa niður svellaða fjallshlíð hét á Fransmannaleiðið og bjargaðist
SÁM 85/528 EF
Sláturfjársala, kaupmennirnir, sem keyptu féð og um verðið á því
SÁM 92/2679 EF
Háahraunslangur hélt sig á hraunbelti á leiðinni á milli Grindavíkur og Keflavíkur. Talið var að þeir sem að sáu hann hafi verið fullir. En hann sást bara en gerði engum neitt.
SÁM 90/2145 EF
Sögn um að gamankvæði var haft að lagboða við sálm, kvæðið síðan sungið þrisvar sinnum
SÁM 85/123 EF
Þegar Haraldur Briem bjó á Rannveigarstöðum hafði hann stórt bú og margt fólk. Eitt sinn um kvöld hafði fólkið þrætt um tilveru huldufólks og sagði Haraldur það ekki vera til. Hann skyldi sprengja klett því til sönnunar að ekkert myndi koma fyrir. Svo var þetta gert, en það kom til hans huldukona og sagði hann hafa sprengt niður híbýli hennar og hann...
SÁM 85/234 EF
Ragnheiður Þorkelsdóttir vinnukona í Hólsseli á Hólsfjöllum fór til Akureyrar að heimsækja frænku sína. Bað húsbóndi hennar hana um að fara ekki ein á Hólssand þegar hún kæmi til baka. Hlýddi hún ekki orðum hans heldur fór yfir Hólssand. Tók veður að versna og kom mikil hríð sem stóð í þrjá daga. Eftir hríðina var Ragnheiður ókomin til Hólssels og var...
